2 De psychische gevolgen van kanker voor seksualiteit en intimiteit
Een diagnose van prostaatkanker betekent vaak een crisis op verschillende levensdomeinen en vraagt een groot aanpassings- en verwerkingsproces en dat zowel voor de man als voor zijn omgeving. Het is vaak een confrontatie met verlies van controle, verlies van gezondheid, soms verlies van werk of hobby’s…
De meest voorkomende psychische gevolgen van kanker zijn angst, neerslachtigheid, prikkelbaarheid en slapeloosheid. Indien u hier last van heeft, kan u altijd terecht bij een psycholoog binnen het ziekenhuis.
Doordat mannen vaak door een moeilijke periode gaan, voelen ze zich niet goed, kunnen ze angstig zijn, vermoeid zijn, zich minder man voelen, hun lichaam als iets negatiefs ervaren,… Al deze zaken hebben zeker ook een impact op het seksueel en intiem functioneren. Ook hier weer geldt dat niet elke man problemen ervaart op het vlak van zijn seksueel welbevinden.
Dit alles hangt samen met de betekenis en het belang van seksualiteit voor u en uw partner, de leeftijd, al dan niet in relatie zijn, uw persoonlijke draagkracht,…
Vaak worstelen mannen met vragen zoals ‘wanneer pak ik seksualiteit weer op’?
Hoe ga ik om met mijn veranderd lichaam? Wat als ik geen erectie meer kan krijgen of het niet meer lukt om klaar te komen, ga ik mijn partner wel nog kunnen plezieren? Angst is hierbij een grote spelbreker.
Het is belangrijk om als man uw gevoel van man zijn en uw eigenwaarde te kunnen behouden of herstellen. Soms komen mannen ook in een negatieve vicieuze cirkel terecht. Ze twijfelen of ze wel een erectie gaan krijgen, ze piekeren hierover, hierdoor krijgen ze nog moeilijker een erectie, daardoor piekeren ze er nog meer over, waardoor ze vaker geen erectie krijgen.
Ik vind het heel erg voor mijn man dat hij geen erectie meer kan krijgen. Ik hoop oprecht dat dit nog opgelost wordt. Ik ervaar, hoewel hij dit niet direct zal beamen, dat dit voor hem psychisch een echte ballast is.
We proberen zo begripvol en respectvol mogelijk te zijn voor elkaar en we focussen ons op onze liefde, het kussen en knuffelen, maar ook op de positieve dingen in ons leven, zoals de kinderen, onze gezamenlijke interesses,…
• Ik focus op wat mijn partner leuk vindt en ik wil haar (of hem) een aangenaam gevoel geven, waardoor ik mij ook meer man voel.
• Wij kunnen erover praten en doen al het mogelijke om het gemis van betrekkingen op te vangen.
• Ik neem tijdelijk medicatie zoals Viagra om mijn vertrouwen terug te krijgen.
• Ik probeer er elke keer het beste van te maken, wat er ook komt.
• We oefenen en proberen en zoeken naar wat wij leuk vinden.
• Ik masturbeer om zo mezelf weer beter te leren kennen en te oefenen om een erectie te krijgen en klaar te komen. Ik kijk naar porno om makkelijker opgewonden te geraken.
• Ik probeer niet te panikeren en te focussen op wat er wel nog kan en probeer te relativeren.
• We geven elkaar de tijd en stap voor stap bouwen we weer op.
• Ik probeer te focussen op dingen die mij tot rust brengen en relaxeren. Ik ben ook gestart met een yogacursus.
Ontspannen sfeer
Om op een aangename manier te vrijen of intiem te zijn, is het belangrijk om zoveel mogelijk te kunnen ontspannen. Zo kan angst of piekeren ervoor zorgen dat u gespannen bent en u niet opgewonden raakt en dus ook geen erectie krijgt. Neem dus uw tijd. Denk na (samen met uw partner indien er een partner is) over wat voor u (beiden) een goed moment is.
U kunt ervoor kiezen om bijvoorbeeld eerst samen iets te drinken of in de douche te gaan of eerst even met elkaar te praten of … wat voor allebei het meest ontspannend werkt.
Voorbereiding
Vrijen en intiem zijn lukt het best als u er ongedwongen van kunt genieten. Voor veel koppels betekent dit ook enkele voorbereidingen treffen, ook al belemmeren die voorbereidingen een stuk de spontaniteit. Zo kan het nodig zijn om glijmiddel bij u te hebben.
Indien u medicatie zou nemen zoals Viagra, dan neemt u dit een half uur tot een uur voor het vrijen in. U zorgt er eventueel voor dat u de verwarming wat hoger zet, zodat het lekker warm is in de kamer … Met wat speelsheid en relativeringsvermogen horen deze voorbereidingen op den duur bij het liefdesspel. Veel koppels plannen hun seksleven en hebben bijvoorbeeld een vaste dag of meerdere vaste momenten waarop ze vrijen of intiem zijn met elkaar. Dit is als begin zeker het proberen waard.
Masturbatie / uzelf leren kennen
Na een periode van ziekte kan het belangrijk zijn dat u uw eigen seksuele mogelijkheden onderzoekt. Dat kan door uw lichaam aan te raken (dit kan zowel de penis zijn als heel het lichaam) en uzelf te bekijken in de spiegel.
U kunt afwisselen in aanrakingen: eens wat trager, sneller, harder, zachter,… Zo herontdekt u uw lichaam en leert u het opnieuw kennen. Wanneer u zich hierbij comfortabel voelt, kan u uw partner bij deze ontdekkingstocht betrekken. U kan uw partner vertellen wat u beleeft, welke aanrakingen u prettig vindt en hoe u zich voelt. Een volgende stap kan zijn om samen uw seksueel leven stap voor stap op te bouwen door bijvoorbeeld te starten met elkaar van kop tot teen te strelen, naar elkaar te kijken, elkaar te masseren,…
Zo stelt u de penetratie ook nog even uit, waardoor u eerst op een ontspannen manier zonder druk kunt genieten van alle andere dingen. Er worden zo ook positieve ervaringen opgebouwd, waardoor u uw zelfvertrouwen versterkt en uw angst verkleint.
Opletten met te hoge
verwachtingen
Als we de films en de reclame moeten geloven, dan ziet iedereen er perfect uit en heeft iedereen de beste seks. Dit zorgt ervoor dat zowel mannen als vrouwen te hoge seksuele verwachtingen hebben. Bijvoorbeeld mijn penis moet zeker zo groot zijn, ik moet minstens een half uur een erectie kunnen hebben en mijn partner moet zeker kunnen klaarkomen. Mannen die geconfronteerd worden met prostaatkanker daarentegen zeggen vaak: “Ik weet niet wat ik nog kan verwachten.” Het is heel normaal dat u niet altijd klaarkomt, dat uw erectie niet altijd vanzelf komt of niet komt, en dat u eens geen zin hebt in vrijen. Indien u hierover met vragen zit, kan u hier zeker over spreken met een seksuoloog.
Verzorgd uiterlijk
Mogelijk heeft u andere zichtbare veranderingen overgehouden aan de behandeling. Deze kunnen soms zorgen voor schaamte of onzekerheid. Extra aandacht voor uw uiterlijk kan helpen om uw zelfvertrouwen terug te krijgen. Dit kan zijn door naar de kapper te gaan, nieuwe kleren te kopen, te sporten om u zo beter in uw vel te voelen,…
Andere betekenis aan seksualiteit geven
Iedereen heeft zijn eigen motivatie om te vrijen of intiem te zijn. Het kan zijn dat u het vroeger belangrijk vond om tijdens het vrijen opgewonden te worden en klaar te komen of dat u vooral gefocust was op uw partner, dat hij of zij genoot,…
Deze zaken kunnen door leeftijd maar ook door ziekte veranderen. Veel koppels zeggen bijvoorbeeld dat ze nu meer gericht zijn op intimiteit, geborgenheid en warmte tijdens het vrijen, dan dat ze zich op opwinding focussen.
Andere koppels zeggen: “Voor ons is het lichamelijk samen zijn het belangrijkste”. Nog andere zeggen: “Wij blijven het klaarkomen belangrijk vinden”,…
Dit is een uitnodiging om eens stil te staan bij uzelf, wat u belangrijk vindt. Wanneer de zin om te vrijen niet zomaar terugkomt, kan het goed zijn om te vrijen vanuit een andere motivatie. Bijvoorbeeld omdat uw partner het graag wil, voor het welzijn van uw relatie, uit nieuwsgierigheid,…
Seksualiteit na prostaatkanker hoeft niet afwezig te zijn, maar is vaak anders!
Seksualiteit na prostaatkanker hoeft niet afwezig te zijn, maar is vaak anders! Neem uw tijd om te herstellen. Luister naar uw eigen verlangens en noden en respecteer die van een ander. Probeer hier open over te spreken. Raak weer vertrouwd met uw eigen lichaam en accepteer de veranderingen. Hou hierbij zeker rekening met ups en downs. Indien u dit wenst, kan u proberen om elkaar stap voor stap opnieuw lichamelijk te leren kennen.